Léim ar aghaidh chuig an bpríomhábhar
Gnáthamharc

Cuir chuige i leith meabhairshláinte

Bhí cuid mhór athchóirithe reachtaíochta ar siúl sa 19ú haois maidir leis an mbainistiú ar mheabhairghalar in go leor tíortha.

Ba iad ritheadh ​​an Lunatic Asylums (Ireland) Act 1821, an Criminal Lunatics (Ireland) Act 1838 agus an Private Lunatic Asylums (Amendment) Act 1842 na hathchóirithe ba shuntasaí.

Tugadh faoi thionscnaimh thábhachtacha in Éirinn ag an am seo; d’fhéadfaí a rá gur bunaíodh córas fairsing de ghealtlanna poiblí de bharr an chinn ba bhuaine acu. Dá bhrí sin, tháinig athruithe móra ar choincheapú agus ar eispéireas an mheabhairghalair in Éirinn.

Teanga na meabhairshláinte

Úsáidtear téarmaí sa taispeántas a gheobhaidh tú sna taifid stairiúla. Léiríonn siad sin dearcadh agus teanga na ndaoine ag an am ach a bhféadfaí féachaint air anois mar rud dímheasúil agus maslach.

Úsáideadh an focal "gealt" chun cur síos a dhéanamh ar dhuine a raibh "an chuimhne agus tuiscint go maith aige uaireanta agus uaireanta nach raibh", agus úsáideadh "amadán" chun cur síos a dhéanamh ar "amadáin nádúrtha ó caitheadh ar an sop iad". In 1880, úsáideadh an téarma "tearmann" nó “asylum” in ionad "teach na ngealt" nó “madhouse” a bhíodh in úsáid roimhe sin agus a d'éirigh neamhfhaiseanta i rith an 18ú haois.

Tharla athrú mór ar an soláthar cúraim a tugadh do dhaoine a raibh meabhairghalar ag dul dóibh agus a bhí beo bocht in Éirinn ag an am. As an soláthar suarach a bhí á fháil ag daoine a raibh meabhairghalar ag dul dóibh agus a bhí beo bocht in Éirinn tháinig córas ina raibh tearmainn mhóra dúiche scaipthe anseo is ansiúd ar fud na tíre, cuid mhaith acu lán go béal agus bhí thart ar scór tearmann gealt príobháideach cláraithe in 1893, a bhformhór acu i mBaile Átha Cliath agus sna bailte timpeall air.

"Anuas go dtí 1808, ní raibh ach tearmann gealt amháin sa tír, agus roinnt blianta ina dhiaidh sin, agus bunaíodh cinn eile, caithfidh go raibh riocht na ndaoine a bhí ag cur fúthu iontu go hainnis ar fad. Labhair an tUasal James Rice os comhair Coiste de Theach na dTeachtaí in 1817, agus dúirt, agus é ag tagairt do Thearmann Luimnigh, nach mbeadh sé fiú oiriúnach mar theach dá gcuid madraí.”

- Lochtanna sa Chaoi ar Caitheadh le Gealtacht i dTearmainn Phoiblí na nGealt...

Rinneadh machnamh i gcuid mhaith de phaimfléid bhailiúchán Cartlainne an Oireachtais sa 19ú haois inar pléadh an topaic seo ar an nGorta Mór agus ar bhochtaineacht mar cheann de na príomhrudaí a bhí mar shiocair ag Éireannaigh dul as a meabhair, agus deir daoine eile gur mar gheall ar an imirce a bhí na tinnis éagsúla ann.

Dar le Andrew Halliday, an dochtúir agus an scríbhneoir as an Albain, "bhí an cruatan uafásach a bhí i measc na mbocht in Éirinn, agus iad ina gcónaí le chéile in áiteanna plódaithe agus salacha, go háirithe i mBaile Átha Cliath… ina gcionsiocair láidir ag an ngalar."

Faoi thús an 20ú haois, seans go raibh an oiread céanna drogaill roimh thearmainn na ngealt in 1900 is a bhí in 1850, agus is le roinnt blianta anuas a thosaigh an náire agus an stiogma a bhain leo in Éirinn ag dul i léig.

Faoiseamh do na heasláin agus do dhaoine a bhí beo bocht 1927
Staid thearmainn na ngealt 1862
Tearmann na nGealt i gCeantar Maryborough 1833
Athchóiriú ar dhlí na ngealt 1885
Staid thearmainn na ngealt 1808
Córas faoiseamh leighis phoiblí 1836
An coimisiún um fhiosrúchán ar ghealtacht 1879
Up to 1780, so little regard was paid to mental affections, that there were scarcely 200 lunatics supported in our charitable institutions, whereas at present we have in District Asylums alone over 4,000, with an additional accommodation about to be effected for nearly 2,000 more.
Proposal to extend the benefits of Swift's Hospital

Nuashonraithe go deireanach: 5 Márta 2020

Barr
Roinn